Asteğmen, teğmen, üsteğmen, yüzbaşı, binbaşı, yarbay, albay, tuğgeneral, tümgeneral, korgeneral, orgeneral veya mareşal rütbelerinden birine sahip askerlere subay denir. Sözleşmeli subay adaylarının sözleşmeleri 3 ila 9 yıldır.

Subaylar, 4.000 lira maaşla göreve başlarken en yüksek subay maaşı 7.310 lira. Ortalama subay maaşı ise 5.200 lira.
Kara, Deniz ve Hava Harp okullarından ya da Gülhane Askeri Tıp Akademisi mezunları kadrolu (muvazzaf) subay olabilirken sözleşmeli subay olmak için herhangi bir lisans derecesini bitirmek yeterli.

Subay Rütbeleri ve Görevleri

Kara ve Hava Kuvvetlerinde görev yapan subay rütbeleri üstten asta sırasıyla: Mareşal, Organeral, Tümgeneral, Tuğgeneral, Albay, Yarbay, Binbaşı, Yüzbaşı, Üsteğmen, Teğmen, Asteğmen.

Deniz Kuvvetlerinde görev yapan subay rütbeleri üstten asta sırasıyla: Büyükamiral, Oramiral, Koramiral, Tümamiral, Tuğamiral, Albay, Yarbay, Binbaşı, Yüzbaşı, Üsteğmen, Teğmen, Asteğmen.

Karmaşık harekat planları kurabilecek derecede eğitimli olan ve savaşlara katılan ve yöneten subaylar, Emri altında bulundukları birlikleri; birliğine bağlı araçları, ordunun hiyerarşisine bağlı kalarak idare edip yönetmektir. Kara, hava ve deniz taşıtlarıyla düşmana karşı mücadele eden subaylar, ayrıca, birlik içindek iletişimi sağlayıp astlarını bilgilendirmekle ve üstlerine bilgi vermekle yükümlüdür. Araç, gereç ve silahların her an kullanılabilir olmasını sağlayan rütbeli askerler, nöbet hizmetlerini düzenleyip yerleşkenin veya görev yerinin güvenliğini kurmakla da yükümlüdür.

Kurmay Subay olmak için Harp Akademilerinden mezun olmak gerekirken diğer okullardan mezun olanlar ise Sınıf Subayı unvanını taşır. Kurman Subaylar diğerlerine nazaran daha erken terfi alıp General unvanına sahip olma şansları diğerlerine oranla daha yüksektir. Albayın astı olan Kara ve Hava kuvvetlerinde General, Deniz Kuvvetlerindeki karşılığı Amiral olan subaylar ise mareşale kadar uzanırlar.

Subay Olma Şartları

Türk vatandaşı olan ve affa uğramış ya da adlî sicilden temizlenmiş olsa bile bir cezadan (taksirli suçlar hariç) hükümlü bulunmayan kadın ve erkek adaylar başvuru yapabilir. Herhangi bir okuldan atılmamış olan ve karşı cinsle nikâh olmadan yaşamayan adayların yanı sıra yasa dışı ideolojiyi benimsememiş, propagandasını yapmamış ve bu tür oluşumlarla hiçbir şekilde bağlantısı olmamış adaylar subay başvurusu yapabilir. Adayın herhangi bir işte çalışmış olmakla beraber çalıştığı yerden uygun, memnuniyet verici biri olduğuna dair belge almak ve uyarıcı madde kullanmaktan dolayı tedavi görmemiş olmak subay olmanın şartları.

Evli ise eşinin, genelev gibi yerlerde çalışmamış, fuhuşa aracılık etmemiş; pornografik eserlerin ticaretinde bulunmamış, uyuşturucu ya da uyarıcı madde nedeniyle hakkında hüküm giymemiş olması gerekmektedir.
Askerlik şartı aranmayan subay başvurularında “Yedek Subay Olamaz” nitelendirilmesini almamış olmak şart. 28 yaşından gün almamış lisans mezunları ve 33 yaşından gün almamış yüksek lisans mezunları başvurabilir. Uzman doktorların ise 35 yaşını aşmaması gerekiyor.
TSK’nin bünyesinde çalışan (memur, işçi de dâhil) yedek subay ve kısa dönemliğine erbaş ya da er olanlar çalıştığı birimdeki üç sicil memurundan “Muvazzaf/Sözleşmeli Subay Olur” raporu almak şartıyla subaylığa başvurabilir.

Sınav Aşamaları ve Askerde Subay Olarak Kalmak

Subay olmak için en çok tercih edilen yöntem ÖSYM’nin ve Milli Savunma Üniversitesinin ortaklaşa yürüttüğü sınava girip harp okuluna yerleşmektir. Buradan mezun olacak asker adayları, hem bilgisiyle hem de hızlı düşünüp karar vermesiyle mesleğe avantajlı bir durumda başlayacaktır.
Her temin döneminde www.kkk.tsk.tr/PerTem/ana1.asp bağlantısındaki duyurular bölümünde başvurular açılır. KPSSP3’ten 60 ve üzerinde not alan adaylar yönergeleri takip ederek başvuru formunu çevrimiçi doldurup başvuru işlemlerini tamamlayabilir. Hâlihazırda askerlik görevini yapan ve subay olmak isteyenler de askerde subay olarak kalmak için diğer adaylarla aynı yöntemi izleyebilir. Teskere bırakarak değil.

İnternet üzerinden başvurular alındıktan sonra uygun görülen adaylar sınava (yazılı) çağırılır. Bu sınavdan da başarılı olan adaylar ise ön sağlık muayenesi, kişilik değerlendirme ve fiziki yeterlilik testinden geçirilerek mülakata davet edilir. Polis Akademisinden mezun olanlar yazılı sınavda Genel Kültür ve Meslek bilgisinden; Kara Harp Okulu mezunları ise yazılı sınavda sadece Genel Kültür konusundan sorumludur. Yüksek lisans mezunları 5 puan önde başlarken doktora mezunları sınava 10 puan önde başlar. Lisansüstü ve doktora öğrencilerine eklenen özel nitelik puanı şehit ve gazi yakınlarına da eklenir.

Türkçe, İnkılap Tarihi, Atatürkçülük, ülkemiz Anayasası, Uluslararası Kurumlar ve Antlaşmaları ile Coğrafya konuları Genel Kültür sınavının içeriğini oluşturur. Fiziki yeterlilik testi ise 1,5 kilometre koşu, mekik ve şınav aşamalarından oluşur. Sınav sonuçları (asil ve yedek listesi) kılavuzda belirtilen tarihte Kara Kuvvetleri Komutanlığının www.kkk.tsk.tr/PerTem/ana1.asp bağlantılı İnternet adresinde yayımlanır. Bu aşamalardan sonra 9 aylık bir eğitimin ardından teğmen olarak atanır.